Atiso có tên khoa học là Cynara scolymus là loại cây lá gai lâu năm có nguồn gốc từ miền nam Châu Âu (quanh địa trung hải) đã được người cổ Hy Lạp và cổ La Mã trồng để lấy hoa làm rau ăn. Atisô có thể cao lên tới 1,5 đến 2 mét, lá cây dài từ 50–80 cm.
Những cây atisô được trồng đầu tiên ở quanh Naples vào giữa thế kỷ 15. Nó được Catherine de Medici giới thiệu tới nước Pháp trong thế kỷ 16, sau đó, người Hà Lan mang nó đến Anh. Atisô tiếp tục được mang tới Mỹ trong thế kỷ 19 bởi những người đến nhập cư: bang Louisiana bởi người Pháp và bang California bởi người Tây Ban Nha. Ngày nay, atisô được trồng chủ yếu ở Pháp, Ý và Tây Ban Nha, Mỹ và các nước Mỹ Latinh. Atisô du thực vào Việt Nam đầu thế kỷ 20, được trồng ở Sa Pa, Tam Đảo, nhiều nhất là ở Đà Lạt. Tên gọi của nó là sự phiên âm sang tiếng Việt của từ tiếng Pháp artichaut.
Hiện nay, người ta trồng atisô không những chỉ dùng lá bắc và đế hoa để ăn mà còn dùng làm thuốc.
Hoạt chất chính của atisô là cynarine (Acide 1- 3 dicaféin quinic).
Ngoài ra còn có inulin, inulinaza, tanin, các muối hữu cơ của các kim loại Kali, Canxi, Magiê, Natri…
Atisô có tác dụng hạ cholesterol và urê trong máu, tạo mật, tăng tiết mật, lợi tiểu, thường được làm thuốc thông mật, thông tiểu tiện, chữa các chứng bệnh về gan, thận. Tuy chất cynarine đã tổng hợp được nhưng người ta vẫn dùng chế phẩm từ cao lá atisô tươi. Trên thế giới, biệt dược Chophytol của hãng Rosa (Pháp) là thông dụng hơn cả.
Atisô là cây thảo lớn, cao 1 – 1,2m, có thể đến 2m. Thân ngắn, thẳng và cứng, có khía dọc, phủ lông trắng như bông. Lá to, dài, mọc so le; phiến lá xẻ thùy sâu và có răng không đều, mặt trên xanh lục mặt dưới có lông trắng, cuống lá to và ngắn. Cụm hoa hình đầu, to, mọc ở ngọn, màu đỏ tím hoặc tím lơ nhạt, lá bắc ngoài của cụm hoa rộng, dày và nhọn, đế cụm hoa nạc phủ đầy lông tơ, mang toàn hoa hình ống. Quả nhẵn bóng, màu nâu sẫm có mào lông trắng.
Atisô là cây thuốc nguồn gốc Ðịa Trung Hải, được người Pháp di thực vào trồng ở Việt Nam từ hàng trăm năm nay ở các vùng có khí hậu ôn đới như Ðà Lạt (Lâm Ðồng), Sapa (Lào Cai), Tam Ðảo (Vĩnh Phúc), Quản Bạ (Hà Giang). Ðến nay atisô được phát triển trồng ở nhiều nơi, kể cả vùng đồng bằng như Hải Dương cây vẫn phát triển tốt.
Cụm hoa và lá bắc có phần gốc nạc, thường được dùng làm rau ăn và làm thuốc. Lá hái lúc cây sắp ra hoa hoặc mới ra hoa, dùng làm thuốc.
Gieo hạt tháng 10-11, bứng ra trồng tháng 1-2. Lúc cây sắp ra hoa, hái lấy lá, bẻ sống.
Lá Atisô thu hái vào năm thứ nhất của thời kỳ sinh trưởng hoặc vào cuối mùa hoa. Khi cây trổ hoa thì hàm lượng hoạt chất giảm, vì vậy, thường hái lá trước khi cây ra hoa. Có tài liệu nêu là nên thu hái lá còn non vào lúc cây chưa ra hoa. Ở Đà Lạt, nhân dân thu hái lá vào thời kỳ trước tết Âm lịch 1 tháng.
Sấy, phơi khô.
Nơi khô ráo, thoáng mát
Trước đây người ta cho rằng hoạt chất là Cynarrin. Những nghiên cứu gần đây chứng minh rằng có nhiều hoạt chất khác nhau chứ không riêng gì Cynarrin (Ernst E. Naturamed 1995).
Trong Atisô chứa 1 chất đắng có phản ứng Acid gọi là Cynarin (Acid 1 – 4 Dicafein Quinic). Còn có Inulin, Tanin, các muối kim loại K (tỉ lệ rất cao), Ca, Mg, Natri.
Lá Atisô chứa: Acid hữu cơ, Hợp chất Flavonoid (dẫn chất của Luteolin), thành phần khác: Cynaopicrin là chất có vị đắng, thuộc nhóm Guaianolid.
Dược điển Rumani VIII quy định dược liệu phải chứa trên 1% Polyphenol toàn phần và 0,2% hợp chất Flavonoid.
Theo R.Paris, hoạt chất (Polyphenol) tập trung ở lá, có nhiều nhất ở phiến lá (7,2%) rồi đến ho (3,48%), đến cụm hoa, rễ, cuống lá.
Lá chứa nhiều hoạt chất nhất: 1,23% Polyphenol, Clorogenic acid 4%, hợp chất Flavonoid (đặc biệt là Rutin), sau đó đến thân (0,75%), rễ (0,54%). Dẫn chất Caffeic như Clonogenic acid, Neoclorogenic acid, Cyptoclorogenic acid, Cynarin. Sesquiterpen lacton: Cynarpicrin, Dehydrocynaropicrin, Grossheimin, Cynatriol.
Hoạt chất trong phiến lá cao gấp 10 lần trong cuống lá.
Lá non chứa nhiều hoạt chất (0,84%) hơn lá mọc thành hình hoa thị ở mặt đất (0,38). Nếu sấy ở nhiệt độ cao thì lá mau khô nhưng lại mau mất hoạt chất. Ở nhiệt độ thấp, việc làm khô sẽ lâu hơn. Lá cần được ổn định trước rồi mới chuyển thành dạng bào chế.
Ngọn có hoa chứa inulin, protein (3,6%), dầu béo (0,1%), Cacbohydrat (16%), chất vô cơ(1,8%0, Ca (0,12%), P (0,10%), Fe (2,3 mg/100g), Caroten (60 đơn vị/100 g, tính ra Vitamin A).
Thân và lá còn chứa muối hữu cơ của các kim loại K, Ca, Mg, Na. Hàm lượng Kali rất cao.
Hoa actiso ăn rất tốt cho sức khỏe, nó cung cấp khoảng 9,3% carbohydrate, 1,5% chất xơ, rất ít chất béo và protein. Năng lượng cung cấp rất thấp, chỉ khoảng 40 đến 50 kcal nhưng lại rất giàu vitamin và chất khoáng như kali, phốt pho, canxi, natri, lưu huỳnh và magiê. Hoa đặc biệt thích hợp cho người bị đái tháo đường do có rất ít đường. Hoa
cũng giúp thải bớt chất độc cho những người mất cân bằng do uống nhiều rượu.
Rễ: hầu như không có dẫn chất của axit caffeic, bao gồm cả axit Clorogenic và Sesquiterpen lacton. Rễ chỉ đều thông tiểu chứ không có tác dụng tăng tiết mật (theo Herbal Medicine, 1999).
Các nhà khoa học Pháp, Liên Xô cũ, Nhật và Thụy Sĩ đã chứng minh các tác dụng của atisô:
Trong lá, hoa và thân, rễ của cây atisô chứa nhiều enzym (men) oxy hóa. Sau khi hái, các enzym sẽ hoạt động mạnh, phá hủy các hoạt chất chứa trong dược liệu. Vì vậy phải nhanh chóng diệt men để ổn định hoạt chất bằng các phương pháp sau:
Trên thị trường thuốc Việt Nam đang lưu hành các chế phẩm atiso như các loại trà túi lọc, các loại thuốc viên bao, các dung dịch uống đóng ống hoặc đóng chai, cao atiso Hà Giang dạng lỏng, cao đặc khô. Chủ yếu được sản xuất trong nước, chứa một thành phần hoặc nhiều thành phần dược chất. (chỉ có sản phẩm viên bao Chophytol là sản xuất tại Pháp).
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm từ cây actiso, và cũng có nhiều quan điểm cho rằng Actiso ở Đà Lạt là tốt nhất lý do hàm lượng cynarine là cao nhất, tuy nhiên thường chưa có thống kê, so sánh, đánh giá cụ thể bằng chứng cứ khoa học liệt kê.
Các vùng trồng actiso hiện nay tập trung ở Ðà Lạt (Lâm Ðồng), Sapa (Lào Cai), Tam Ðảo (Vĩnh Phúc), Quản Bạ (Hà Giang).
Tại Quản Bạ (Hà Giang):
Thông tin về sản phẩm:
Công năng và chủ trị của cao atiso Hà Giang:
Lợi tiểu: Sử dụng cao atiso hàng ngày để tăng cường thanh lọc cơ thể, lợi tiểu, giúp ngăn ngừa, phòng chống các bệnh liên quan đến sỏi
Sữa Pediasure được đặc chế tối ưu để cung cấp nguồn dinh dưỡng đầy đủ và cân đối cho trẻ trong giai đoạn từ 1-10 tuổi, giúp trẻ nhanh chóng bắt kịp đà tăng trưởng tối ưu cả về thể chất và trí tuệ. Nghiên cứu lâm sàng trên nhóm trẻ biếng ăn có nguy cơ […]
Learn MoreGIỚI THIỆU Sản phẩm Similac IQ HMO số 3 được thiết kế tối ưu cho sự phát triển của trẻ trong giai đoạn từ 1-2 tuổi. Ngoài hệ dưỡng chất IQplus giúp hoàn thiện não bộ của trẻ, dòng sản phẩm Similac nay còn được bổ sung thêm HMO- prebiotic giúp tăng cường hệ miễn dịch cho […]
Learn MoreSữa Similac IQ HMO của Abbott có lợi điểm như thế nào? HMO đáp ứng sự phát triển của hệ miễn dịch ra sao? Hãy cùng Giadinhsua.com tìm hiểu.
Learn MoreHãy cùng Giadinhsua.com tìm hiểu về dòng sữa Similac IQ Plus HMO thế hệ mới: Ưu điểm vượt trội như thế nào cho sự phát triển của bé? HMO đóng vai trò gì cho hệ miễn dịch của trẻ nhỏ ?
Learn MoreNhững người đang có nhu cầu giảm cân, cải thiện cân nặng của mình thì chọn lựa sữa giảm cân vinamilk là sự lựa chọn hàng đầu. Vậy trong sản phẩm sữa giảm cân của vinamilk có gì, và nó có những công dụng như thế nào mà nó lại thu hút người tiêu dùng […]
Learn MoreSữa Forticare là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho những bệnh nhân đang mắc phải căn bệnh ung thư quái ác. Các bệnh nhân đã mắc bệnh ung thư là đối diện với cái chết, bởi vì chưa có loại thuốc nào chữa khỏi bệnh ung thư. Tuy nhiên, chúng ta có thể kéo […]
Learn MoreHiểu được rõ tình trạng xương khớp, tim mạch ở tuổi già các chuyên gia đã nghiên cứu cho ra một sản phẩm cao cấp để bổ sung dinh dưỡng cho người già, đó chính là sữa bột ENSURE GOLD -Ensure chứa rất nhiều các thành phần bổ dưỡng cho sức khỏe người cao tuổi, […]
Learn MoreSữa Devondale là sản phẩm sữa nổi tiếng của Úc, sản phẩm được sử dụng rộng rãi trên nước Úc nói riêng và trên toàn thế giới nói chung mang đến nhiều giá trị dinh dưỡng tốt cho sức khỏe của con người. -Sản phẩm Devondale rất tốt cho mọi đối tượng […]
Learn MoreNằm trên hệ thống sữa của vinamilk, sữa bột Vinamilk Sure Prevent là dòng sản phẩm hỗ trợ rất tốt cho sức khỏe người cao tuổi. Sản phẩm có đầy đủ các ưu điểm nổi bật của thương hiệu vinamilk, chất lượng của sữa luôn được nhà sản xuất đưa lên đầu tiên. Chính vì […]
Learn MoreVinamilk đã cho ra sản phẩm sữa bột Vinamilk Diecerna để giúp người tiêu dùng kiểm soát đường huyết, tăng cường sức đề kháng, giảm tình trạng mệt mỏi, phòng chống bệnh tim mạch -Thành phần: Chất đạm, chất béo, MUFA, PUFA, Hydrat Cacbon, chất xơ hòa tan, taurin, sắt, phốt pho, can xi, các […]
Learn More
Reviews
Hiện tại không có đánh giá nào.